Göz Kuruluğu Ya da Kuru Göz Hastalığı Nedir?
Normal şartlar altında sağlıklı bir gözde gözün ön yüzeyinde yer alan yapılar sürekli olarak göz yaşı tarafından yıkanır. Bu sayede göz nemli olarak kalır ve optik açıdan harika bir ön yüzey elde edilir, bu da görme kalitesini artırır. Kimi zaman bu gözyaşı miktarı azalarak veya göz yaşı içeriği bozularak bu yapılar yeterince ıslatılamayabilir. Bu duruma 'Kuru Göz Hastalığı' ya da 'Göz Kuruluğu' adı verilir.
Göz yaşı tabakası 3 katmanlı özel bir sıvıdır. İçeriğinde sulu akışkan bir tabaka, daha yoğun daha az akışkan olan kayganlık veren başka bir tabaka ve son olarak da özellikle göz yaşının buharlaşıp hızla yok olmasına engel olan yağlı bir tabaka mevcuttur. İçeriğinde yağ, mukus, çeşitli iyonlar, enfeksiyondan koruyucu ajanlar mevcuttur. Göz yaşı aynı zamanda gözün ön yüzeyi olan korneanın beslenme fonksiyonunu üstelenir.
Göz yaşı üretimi incelenecek olursa 2 türlü üretim olduğunu görüyoruz. Biri sürekli ve genellikle üretim miktarı değişmeyen temel salgılama. Diğeri ise gözde yaşanan istenmeyen olaylar nedeniyle bu bölgedeki sorunu ortadan kaldırmak için artırılmış yıkama fonksiyonu olan reflex göz yaşı salınımıdır. Örnek verecek olursak göze kaçan bir yabancı cisim varlığında ya da enfeksiyon durumlarında, rüzgara maruziyette bu salınım ciddi olarak artar. Bunun nedeni problemi oluşturan etmeni ortadan kaldırmaya yönelik olarak artmış yıkanma fonksiyonun devreye girmesidir.
Paradoksik olarak azalmış temel göz yaşı miktarı olan hastalarda oluşan kuruluğu gidermek için reflex göz yaşı salınımı artarak sulanmaya sebep olabilir. Yani Göz Hekimine sulanma şikayeti gelip Göz Kurulu tanısı alan hastalarımız da olmaktadır.
Göz Kuruluğu Belirtileri Nelerdir?
• Göz içerisinede bir yabancı cisim varmış hissiyatı (Hastlarımız bunu gözüme kum kaçmış yada biber sürülmüş gibi hissediyorum diyerek belirtirler)
• Yanma ve batma hissi
• Göz içinde ve çevresinde yapışkan bir sıvı birikimi
• Göz kapaklarının kenarlarında köpüksü birikimer
• Kızarıklık
• Bulanık ve kalitesiz görme
• Aşırı yaşarma, yorgunluk hissi
• Kontakt lens kullanırken rahatsızlık hissi
Göz Kuruluğunun Sebepleri Nelerdir?
Göz yaşı miktarı yaşlanma ile azalmaya ve içeriği de değişmeye başlar. Özellikle kadınlarda menapoz sonrasında Kuru Göz bulguları artış gösterir.
Göz yaşındaki aşırı buharlaşma da kuru göz hastalığına sebep olabilir. Bunun da en sık nedeni yaşantımızın vazgeçilmezlerinden biri haline gelen ekran başında geçirilen zamandır. Göz yaşının düzgün bir şekilde göz yüzeyini kaplaması ve rahat bir ön yüzey oluşturabilmesi için göz kapaklarının gereken sıklıklarda açılıp kapanması lazımdır. Normalde göz kapaklarımız dakikada ortalama 12-14 kez açılır kapanır. Ancak dikkat gerektiren işlerde örnek olarak kitap okuma, bilgisayar başında ya da akıllı cihazlar başında geçirilen zamanlarda bu sıklığın azaldığı gösterilmiştir. Dolayısıyla göz yaşı düzgün bir şekilde göz yüzeyinde dağılamaz ve hızla buharlaşır. Buna buharlaşmaya bağlı Kuru Göz hastalığı denir. Çağımızda Göz kuruluğunun en sık sebeplerinden biri de budur.
Yine sıklıkla Kuru Göz Hastalığının sebeplerinden biri de Romatizmal Hastalıklardır. Özellikle Romatoid Artrit gibi bazı bağ doku hastalıklarında da orta ve ileri seviyede Göz Kuruluğu olabilmektedir.
A vitamini eksikliği de kuru göz sebepleri arasında yer alır. Yine bazı ilaçlar da Göz Kuruluğu yapabilmektedir.
Göz Kuruluğu Tanısı Nasıl Konulur?
Göz Yaşı Kırılma Zamanı: Flouresin boyar maddesi göze damlatılır göz birkaç defa açılıp kapatıldıktan sonra hiç kapatılmaması istenir 10 saniyeden önce göz yüzeyinde kırılmalar ve bozulmalar oluşması tanı açısından önemlidir.
Schirmer Testi: Alt gözkapağı iç yüzüne yerleştirilen bir ölçülü filtre kağıdı ile gözyaşının miktarı belirlenebilir. Bu değer en az 10 mm olmalıdır.
Göz Kuruluğu Tedavisi
Tedavide ilk basamak hastalığın kaynağının belirlenmesine göre yapılır. Ancak tüm tiplerde ortak tedavi hastanın semptomlarının oratadan kalkması için eskik olanı yerine koyma olan Yapay göz yaşlarının kullanımıdır. Bunlar gözü sulandırır ve nemli kalmasını sağlayarak gözü rahatlatır. Suni gözyaşı damlalarının pekçok çeşidi mevcuttur.
Buharlaşamaya bağlı kuru göz hastalığı olan hastalarımızda yapay göz yaşlarına ek olarak hastamızın dikkat gerektiren işlerde gözlerini her 60 dk'da bir 20 sn boyunca kapalı tutması istenir.
Yapay göz yaşlarının kullanım sıklıkları hastalığın şiddetine göre değişkenlik gösterir. Günde birkaç kez yapılan damlaların yetebildiği hastaların yanı sıra saat başı damla gereksinimi olan hastalarımız da olabilir.
Ayrıca Romatizmal Hastalıklara bağlı Kuru Göz hastalarımızda Siklosporin A adı verilen ve kuru göz hastalığı ile haraplanmış göz yaşı salgısından sorumlu olan Goblet hücrelerinin ölmesini engelleyen bir ilaç da kullanılabilir.
Yapay göz yaşı kullanımına rağmen istenilen sağlılık ve konfor sağlanamazsa hastanın mevcut göz yaşından daha fazla istifade edebilmesini sağlamak amacıyla fazla gözyaşının drenajının yapıldığı kanal uçları geçici ya da kalıcı olarak kapatılabilir. Punktum tıkacı adı verilen bu işlem ağrısızdır ve poliklinik şartlarında yapılabilir.
A vitamini eksikliğine bağlı kuru göz hastaları için tasarlanmış A vitamini jelleri tedavide kullanılmaktadır.
Buharlaşmayı engellemek için ortamı nemli tutmak faydalı olabilir. Bu amaçla kışın içeriyi ısıtmak için kullandığımız kalorifer veya sobanın üzerine bir kap içerisinde su koymakla odanın nemli kalması sağlanabilir.
Ayrıca Kuru Göz hastalığı olan hastalarımız kendilerini özellikle sıcak ve kuru hava akımlarından korumaları gerektiğini söyleyebiliriz. Sigara kullanımı da tek başına göz yaşı salgısını azaltmaktadır.
Bilimsel literatürlerden derlenerek doktorlarımız tarafından bilgi amaçlı hazırlanmıştır.